Lúc đó là tháng 10 năm 2006, Derek Amato về thăm cha mẹ ở quê hương Sioux Falls. Tại nhà một người bạn, ông cùng bạn bè tổ chức một cuộc liên hoan nhỏ, gần một bể bơi. Tại đây, trước khi "tiệc nướng" bắt đầu, Derek Amato đã nghĩ ra một trò chơi và đố các bạn: Ném quả bóng vào khoảng giữa bể bơi và xem ai bắt được vật đó trong lúc nó sắp rơi xuống nước. Derek Amato làm "mẫu" và sau khi bay lên bắt bóng, rơi xuống bể bơi đã bị đập đầu vào đáy bể, máu chảy ra từ tai. Sau đó, ông bơi về phía mép bể bơi và gắng gượng nói với bạn bè rằng mình đã bị thương. Bạn bè đã kéo Derek Amato lên ở tình trạng nửa hôn mê, rồi ông lịm trong vòng tay của hai người bạn là Bill Peterson và Rick Sturm. Hai người bạn thời trung học này đã chở Amato về nhà cha mẹ của ông. Mẹ của Amato đưa con đến phòng cấp cứu. Ở đây, các bác sĩ chẩn đoán Amato bị chấn thương sọ não, mất 35% thính lực ở bên tai trái kèm theo suy giảm trí nhớ, rồi cho điều trị tại nhà.[1][5] Trong quá trình hồi phục, Derek "nhìn thấy" những hình đen và hình trắng ở trước mặt khi nghe thấy âm thanh.
Khoảng bốn - năm ngày sau vụ tai nạn, cảm thấy sức khỏe như đã hồi phục, có vẻ trở lại bình thường, nên Derek Amato đến chơi nhà của R. Sturm - người bạn đã đưa mình về nhà sau tai nạn tại "tiệc nướng". Ở đây, Amato nhìn thấy phòng trong của nhà bạn có đàn dương cầm, liền bị đàn lôi cuốn và cảm thấy rất muốn chơi, rồi bước tới ngồi trước đàn và đột nhiên... bắt đầu gõ các phím… và chơi rất hay nhiều giờ liền, trước sự ngạc nhiên và ngưỡng mộ của bạn bè. Mặc dù Derek Amato đã tập và chơi đàn ghita trước đây, nhưng trình độ âm nhạc chỉ bình thường và không hề biết chơi dương cầm. Tuy nhiên, những gì xảy ra ngày hôm đó thật không thể tin được: các ngón tay của Amato lướt trên các phím đen, trắng cao, thấp khác nhau và tạo ra những giai điệu đẹp đến nỗi những người không biết về ông sẽ cho rằng Amato đã được đào tạo chính thức và đã luyện tập đàn từ lâu.
Việc Derek Amato tình cờ phát hiện ra tài năng âm nhạc của mình nhanh chóng được giới truyền thông săn đón. Sau đó không lâu, ông đã xuất hiện trong nhiều cuộc phỏng vấn và các chương trình đối thoại trên truyền hình, hoặc biểu diễn trước những khán giả được mời ở phòng thu hình trực tiếp. Trong một cuộc phỏng vấn của The Discovery Science Channels, ông nói rằng: "Nhạc ở trong tâm trí tôi, tôi nhìn thấy nó trong đầu, và các ngón tay của tôi làm phần còn lại". Các phóng viên đã tìm hiểu thêm và biết rằng: lúc đó, Derek không thể đọc và chơi một bản nhạc soạn cho dương cầm, thậm chí là bản nhạc của trẻ em "Twinkle, Twinkle, Little Star" (Ngôi sao nhỏ lấp lánh), nhưng ông đã ứng tác nhiều tác phẩm hay. Derek Amato kể rằng: khi ngồi trước đàn dương cầm, tự nhiên thấy những hình đen và trắng xuất hiện và cho hai tay biết phải ở đâu trên bàn phím và ngón nào gõ vào phím nào. Quá trình này diễn ra rất nhanh và mạnh mẽ đến mức không kiểm soát được, cũng như không biết điều gì xảy ra tiếp theo. Ông còn cho biết rằng mình không biết các giai điệu đã chơi thuộc dòng nhạc nào: pop, hay rock hoặc cổ điển kiểu Beethoven.
Derek có tên trong danh sách nghiên cứu của Hiệp hội Y khoa Wisconsin.[2] Khả năng âm nhạc của Derek đã được công chiếu trên nhiều chương trình phim và truyền hình, như "Ingenious Minds" của The Discovery Science Channels, cũng đã phát ở Việt Nam trên kênh truyền hình NAT GEO (Hội Địa lý Quốc gia Hoa Kỳ) và kênh Planet Earth (Hành tinh Trái Đất) có phụ đề tiếng Việt.[5]
Sau các sự kiện trên, Amato quyết định không bao giờ đi làm thuê nữa. Ông giã từ chiếc xe của hãng Winnebago sản xuất năm 1984 mà mình đã từng biến thành nhà di động trong một thời gian khá dài lúc vô gia cư.[7] Derek Amato là cha của ba đứa con,[8] thu âm nhiều bản nhạc, phát hành album và thích câu cá.[9]
